Άγιοι Κύρηκος και Ιουλίττα

Άγιοι Κύρηκος και Ιουλίττα

Ο ναός των Αγίων Κηρύκου και Ιουλίττας χτίστηκε το 14ο αιώνα από τον επίσκοπο Μακάριο όπως μαρτυρά η επιγραφή της εξωτερικής όψης του ιερού. Ο ναός αρχικά υπήρξε καθολικό σταυροπηγιακής μονής όπως μας πληροφορεί επιστολή του Πατριάρχη Αντώνιου του Δ΄ (1395), ενώ αργότερα από μονή μετατράπηκε σε ενοριακό ναό. Ο αρχικός ναός ανήκε στον αρχιτεκτονικό τύπο της σταυροειδούς εγγεγραμμένης με τρούλο και αποτελούσε το μοναδικό δείγμα αυτού του τύπου στη Βέροια. Ο τρούλος αργότερα έπεσε, πιθανόν κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα, με το ναό να λαμβάνει τη μορφή μονόχωρου ξυλόστεγου πυρήνα. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του μνημείου είναι ο πλούσιος κεραμοπλαστικός διάκοσμος στις τρεις αψίδες που βρίσκονται στην εξωτερική ανατολική όψη του μνημείου. Από τον τοιχογραφικό διάκοσμο του ναού, σήμερα διατηρούνται ελάχιστα δείγματα τοιχογραφιών, που χρονολογούνται στα μέσα του 14ου αιώνα, στην πρόθεση του ναού και του 15ου αιώνα στα εξωτερικά τμήματα του δυτικού και νοτίου τοίχου. Ωστόσο, διασώζεται μεγάλος αριθμός τοιχογραφιών με αγιογραφικές παραστάσεις του 16ου αιώνα, όταν ο ναός φιλοτεχνήθηκε εκ νέου το 1589 από τον άρχοντα κυρ Κωστή. Στο ναό διατηρείται επίσης τοιχογραφική παράσταση του 17ου αιώνα, όπου απεικονίζονται ένθρονοι ο Χριστός και η Παναγία.