Πιέρια Όρη

Πιέρια Όρη

Στο νοτιότερο τμήμα της Ημαθίας εκεί που ο Αλιάκμονας χωρίζει το Βέρμιο από τα Πιέρια Όρη, στις βόρειες πλαγιές του βουνού των Μουσών σε υψόμετρο 750 μ. βρίσκονται στοιχισμένα παράλληλα με το ποτάμι και την κορυφογραμμή έξι χωριά και οικισμοί, τα Ριζώματα, η Σφηκιά, το Δάσκιο, το Πολυδένδρι, η Χαράδρα, η Ελαφίνα ενώ στους πρόποδες των Πιερίων Όρεων βρίσκεται το χωριό Συκέα ή Συκιά. Λίγα χιλιόμετρα παρακάτω υπάρχει η λίμνη «Λογγά», μία από τις μεγαλύτερες και ομορφότερες ορεινές λίμνες της περιοχής με πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Στην περιοχή σώζονται μνημεία που μαρτυρούν την βαθειά σχέση του Χριστιανισμού με την περιοχή αλλά και αρχαίοι οικισμοί και κτίσματα παραδοσιακής λαϊκής αρχιτεκτονικής. Η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της περιοχής, ανά τους αιώνες, έχει επηρεαστεί από πολλούς παράγοντες ενώ η περίοδος της τουρκοκρατίας επέδρασε καταλυτικά στην αρχιτεκτονική διαμόρφωση της περιοχής. Το χαρακτηριστικό οίκημα της εποχής ήταν χτισμένο από πλίνθους, χαμηλό σε ύψος, συνήθως με ένα δωμάτιο. Εκεί υπήρχε το τζάκι, και λειτουργούσε ταυτόχρονα και σαν κατοικία και σαν αποθήκη όπου το χειμώνα περίοδο φιλοξενούσε ακόμη και τα οικόσιτα ζώα του σπιτιού. Αργότερα, οι νέες κατοικίες χτίστηκαν από πέτρα, πιο ψηλές και φωτεινές με περισσότερους χώρους σύμφωνα με τις ανάγκες της οικογένειας, χωρίς ζώα αλλά με βοηθητικούς χώρους. Επιπλέον, προστέθηκε και δεύτερος όροφος, το ανώι, ενώ το κάτω μέρος, το κατώι διατήρησε την παλιά αρχιτεκτονική του.

Στα Πιέρια Όρη μπορεί να συναντήσει κανείς αρχαίους τόπους λατρείας και άλλα σημαντικά ευρήματα όπως οικιστικά κέντρα από τη χαλκολιθική εποχή ως τα βυζαντινά χρόνια, ελληνιστικά σπίτια και ομάδες ιερών αλλά και υπολείμματα πύργων και τειχών διαφόρων περιόδων. Στην Σφηκιά βρίσκεται ένας μεγάλος οικισμός της εποχής του χαλκού και σε διάφορες γύρω θέσεις βρίσκονται διάσπαρτοι εκτεταμένοι οικισμοί, νεκροταφεία και μεμονωμένα κτίσματα των κλασικών ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Επιπλέον, μεταξύ Σφηκιάς και Δασκίου και της παρόχθιας περιοχής του Αλιάκμονα βρίσκονται εγκαταστάσεις της πρώιμης εποχής του σιδήρου ενώ στα Ριζώματα και στη Σφηκιά βρίσκονται τάφοι της εποχής του σιδήρου, των υστέρων αρχαϊκών και κλασσικών χρόνων αλλά και της Ρωμαϊκής εποχής.